تعاریف استاندارد در سنگ ساختمان

دوام:

معیار توانایی سنگ طبیعی در پایداری و حفظ مشخصات اساسی و بارز آن از لحاظ مقاومت و استحکام، مقاومت در برابر تجزیه و نیز از لحاظ ویژگیهای ظاهری دوام مبتنی به مدت زمانی است که در آن سنگ درحین کاربری‎اش مشخصات ذاتی خود را حفظ می‎کند. این زمان بسته به محیط و کاربری موردنظر (مثلاً در فضای داخلی یا خارجی) متفاوت است.

سنگ: تجمع طبیعی و استحکام یافته یک یا چند کانی تشکیل‎دهنده پوسته زمین.

بافت:

۱- ظاهر اصلاح شده‎ای از سنگ طبیعی که با یک یا چند پرداخت سطحی مکانیکی حاصل شود. سطوح پرداخت نشده سنگ مشخصاتی از لحاظ بافت دارند که در مورد ۲ آمده است.

۲- آن جنبه از ظاهر فیزیکی سنگ که تابع روابط متقابل دانه‎ها یا بلورهاست بافت طبیعی سنگ نامیده می شود. بافت‎های مربوط به سنگ‎های ساختمانی عبارتند از برابر دانه(تقریباً دانه‎های هم‎اندازه) نابرابر دانه (دانه‎های مشخصاً غیرهم‎اندازه), پورفیری ,درهم متصل شده آواری، آواری با سیمان طبیعی، اما بدون رابطه موزائیکی یا تداخلی،(بافت اخیرمختص ماسه‎سنگ‎ها و بعضی از سنگ‎های آهکی است)، موزائیکی ‎(دانه‎های جفت‎هم با مرزهای مشترکی از صاف گرفته تا نسبتاً منظم و نامتداخل) وگرانوبلاستی.

سائیدگی: کنده‎شدن مواد یا خرابی تمام تراش سطح دراثر اصطکاک یا ضربه (نکته: ساییدگی فرایندی است مصنوعی،کنش شیمیایی ممکن است به آهنگ سائیدگی اثر بگذارد.)

اصول اکتشافات سنگهای تزئینی

در اغلب استانهای کشور، تنوعی از واحدهای سنگی مختلف رسوبی، آذرین و دگرگونی متعلق به دوران‎های مختلف زمین‎شناسی یافت می‎شود. اطلاعات دقیق زمین‎شناسی آنها در نقشه‎ها و گزارشات زمین‎شناسی مربوطه درج و قابل دسترسی است. در زیر اصول کلی روش‎های پی‎جویی سنگ‎های ساختمانی و تزئینی ارائه می‎گردد.

با استفاده از نقشه‎های زمین‎شناسی۰۰۰ ۲۵۰:‎۱ و ۱۰۰۰۰۰‎:‎۱ که سطح کشور را پوشش داده‎اند و بهره‎گیری از سایر اطلاعات زمین‎شناسی موجود، در هر استان با درنظر گرفتن مشخصات لازم، سازندهای دارای واحدهای سنگی مناسب جهت سنگ‎های ساختمانی و تزئینی شناسایی می‎شوند واز این واحدها درمقاطع مختلف سازند بازدید به عمل می‎آید و در صورت لزوم در افق استراتیگرافی مربوطه کنترل و پی‎جویی صورت می‎گیرد.

پی‎جویی‎ها می‎بایست با درنظر گرفتن شرایط استخراج، دستیابی و ایجاد سینه‎کارهای استخراجی انجام گیرد. درصورتی که سنگ‎های تزئینی با قیمت بالا مطرح باشد شرایط استخراج مشکل نیز ممکن است مقرون به صرفه باشد.

شرایط توپوگرافی و چگونگی برونزدهای سنگها و همچنین وضعیت درز و شکافهای آن.

ویژگیهای اکتشافی سنگ

ویژگیهای سنگ که در اکتشاف باید مورد توجه قرار گیرد، عبارتند از:

· ساخت و بافت سنگ

· وسعت هوازدگی

· قابلیت معدن‎کاری

· رنگ سنگ

ساخت و بافت سنگ

ساخت و بافت سنگ از عوامل مهم برای انتخاب سنگ و معدن می‎باشند. مشخصات سنگ‎ها به نمودهای ساختی و بافتی سنگ وابسته است. این عامل بیشتر در مورد سنگ‎های تزئینی آهکی و ماسه‎سنگی مطرح است و درمورد سنگهای توده ای ساخت توده‎ای و بافت گرانولار یا پوئی‎کلیتیک مطرح می‎باشد.

وسعت هوازدگی

اصطلاح هوازدگی به آن قسمت از سنگ درجا گفته می‎شود که در سطح قرار گرفته و ظاهر خاکی داشته وبه نظر سوخته و خرد شونده باشد, رنگ آن نیز نسبت به سایر قسمت‎های غیرهوازده سنگ تغییر می‎کند و عموماً از سطح به عمق از مقدار هوازدگی کاسته می‎شود.

هوازدگی در مورد گرانیتها بوسیله اکسیدشده توده سنگ تعریف می‎شود و ضرایبی را نیز بر حسب اکسیده شدن برای بعضی اقسام سنگها قایل می‎باشند. مثلاً در مورد گرانیت‎ها اکسیداسیون خیلی کم را با ضریب صفر و اکسیداسیون محدود را با ضریب ۱ و محدود تا متوسط را با ضریب ۲ و متوسط را با ضریب ۳ و اکسیداسیون زیاد را با ضریب ۴ عنوان می‎کنند.

قابلیت معدن کاری‎

کانسار سنگ تزئینی زمانی قابل استخراج به شمار می‎‎آید که مصالح قابل استخراج بصورت قواره استخراج شده و پس از حمل بتوان به قیمتی فروخت که هم هزینه‎ها را بپوشاند و هم سود معینی برای بهره‎بردار داشته باشد.

با درنظر گرفتن نرخ فروش (S) و هزینه تولید( C ) کانسار سنگ در صورتی قابل استخراج است که این فرمول برقرار گردد: S -C>0

عواملی که یک کانسار سنگ تزئینی را بعنوان یک منبع سود‎‎آور مطرح می‎کنند دو دسته‎اند:

الف) عوامل فنی، ب) عوامل اقتصادی

نهایتاً جنبه‎های اقتصادی است که امکان‎پذیری استخراج کانسار را تعیین می‎کنند ولی نمی‎توان هیچ عاملی را به تنهایی مدنظر قرار داد. زیرا تمام عوامل بطور مستقیم به یکدیگر مربوط هستند. واضح است که جنبه فنی را نمی‎توان نادیده گرفت. زیرا امکان استخراج شدیداً به مشخصات ریخت‎شناسی زمین در کانسار وابسته است.

عوامل فنی مورد بررسی عبارتند از:

·توپوگرافی (وضعیت پستی و بلندی) ناحیه کانسار

·زمین‎شناسی ناحیه

·درزه‎ها و شکستگی‎های موجود

·بلوک‎دهی کانسار

·کیفیت مواد (یکنواختی آن در نقاط مختلف)

فاکتورهای اقتصادی نیز که بایستی دقیقاً مورد بررسی قرار گیرند به شرح زیر می‎باشد:

·محل و موقعیت کانسار و فاصله آن نسبت به بازار فروش از نظر هزینه‎های حمل

·موقعیت دسترسی به کانسار از نظر ایجاد راههای ارتباطی به بازار

·تخمین و ارزیابی ماده معدنی از نظر مقدار تولید سالانه و عمر معدن

·هزینه‎های خرید یا اجاره زمین در ناحیه معدن در صورت لزوم

·امکانات آب و برق‎رسانی از شبکه‎های موجود و دست‎یابی به آنها و یا بررسی امکان تهیه آنها

·هزینه‎های تسطیح و محوطه‎سازی و ایجاد تأسیسات محلی

·بررسی سرمایه مورد لزوم

·بررسی بازار و قیمت سنگ و سوددهی معدن