پرفیری نوعی از تخته سنگ است که تحت حرارت بالاشکل گرفته است به این معنا که این نوع سنگ شامل کریستال های بزرگی که معمولاً کریستال های کوارتز وفلد سپات فنو کریستس نامیده می شوند، می باشند این کریستال ها بزرگ تر از2 میلیمتر بوده وبا چشم دیده می شود.
شکل گیری طبیعی رسوب پرفیری یک پروسه دو ترکیبی است . مواد مذاب داغ برای ساخت کریستال های بزرگ تر با متریال پوشیده شده روی تخته سنگ ترکیب می شوند،سپس زمانی که مواد مذاب از دهانه آتشفشان خارج می شوندبا کریستال های ریز سنگ دانه ها آمیخته شده وبه سرعت برای تبدیل به ساختار سنگ آذین خنک می شوند.
تاریخچه پرفیری
مصریان باستان از جمله اولین مالکان موفق پرفیری بوده و پادشاهان و ملکه های مصر از جمله ولی نعمتان انحصاری این سنگ در دنیا بوده اند .در سال 300قیل از میلاد ،یونانیان باستان به ساخت تزئینات اتاق های سلطنتی برای تک تک افراد امپراطوری با سنگ پرقیری اقدام نمودند.پادشاه لوئی چهاردهم فرانسه به داشتن بزرگ ترین کلکسیون سنگ پرفیری در دنیا شهرت داشت .
سنگفرش های پرفیری همچنین در طول قرن های متمادی تا زمان امپراطوری رم باستان توسط اروپائیان مورد استفاده قرار می گرفت و امروزه در سر تاسر ایالت متحده ،ایتالیا ،ژاپن ،آلمان و...با استفاده روز افزون معماران و شهرسازان در طراحی و سنگفرش مراکز شهری وبازرگانی استفاده از سنگ پرفیری به سرعت مقبول و رایج شده است .
گوناگونی پرفیری
انواع بسیار مختلفی از سنگ پرفیری در دنیا وجود دارد که نام گذاری آنها از دانه های کریستال های درشت درون سنگ دانه هایشان صورت می گیرد . آنها به چندین صورت اصلی یافت می شوند ؛ از جمله گرانیت ، سینیت ، دیورایت ، گابرو و پریدوتایت .
سنگفرش ها و تایل های پرفیری
سنگ فرش ها و تایل های پرفیری بیشتر برای کاربرد خارجی پیشنهاد می شوند ، مانند ؛ پاسیو ، حیاط ، پیاده روها و جاده های ماشین رو . بدلیل پایداری و مقاومت در شرایط آب و هوایی سرد و گرم همچنین ضد لغزش بودن این سنگ برای سنگ فرش بیرونی بسیار مناسب می باشند . سنگفرش پرفیری منظره ای بسیار زیبا و دیدنی بوجود می آورد ، این سنگ در سایزها و اندازه های مختلف و ضخامت و اشکال گوناگون در دسترس می باشد .
برش سنگ های تایل به دو صورت انجام می گیرد :
1- سنگ اسپلیت شده ، برش این نوع سنگ به صورت شکستن مکانیکی با لبه های ناصاف انجام میگیرد که شکل هندسی مستطیلی با عرض مشخص و طول متغیر به دست می دهد .
2- سنگ برش خورده ، نتیجه این نوع برش ، سنگی است که شکل هندسی مشخص داشته و کناره های آن نیز صاف است.
سنگ های اسپلیت شده
یکی از زیباترین نوع سنگ هاست که در محوطه سازی کاربرد بسیار دارند . جلوه و زیبایی رنگارنگ این سنگ ها و برش خاصشان می تواند فضایی آرام ، مدرن و در عین حال هماهنگ با طبیعت ایجاد نماید .
سنگ های برش خورده
این نوع سنگ ها همانند سنگ های اسپلیت شده با عرض مشخص و طول متغیر عرضه می شوند ، برش آنها نیز برشی است با لبه های صاف که گذرگاهی هموار و یکدست برای قدم زدن ایجاد می کند . هر دو نوع سنگ های تایل ، با عرض استاندارد از 10 تا 40 سانتی متر تولید می شوند که این ابعاد بنا به درخواست خریدار به مضربی از 5 سانتیمتر قابل تغییر است .
سنگ ها از نظر ضخامت در چهاردسته از 2 تا 6 سانتیمتر ، 4 تا 8 سانتیمتر ، 5 تا 9 سانتیمتر و 6 تا 8 سانتیمتر طبقه بندی می شوند . لازم به ذکر است که طول سنگ ها متغیر می باشد .
جلوه و زیبایی رنگارنگ این سنگ ها از خصوصیات منحصر بفردشان می باشد .
موارداستفاده:
معابر خصوصی و عمومی ، سنگ فرش خیابان ها و تراس ها
سنگفرش پرفیری طبیعی در گذرگاه ها
این سنگ با ارزش ترین نوع سنگفرش برای این منظور می باشد . سنگفرش منظم یا لاشه چینی برای پروژه های بیرونی مانند : پاسیو ها ، پیاده روها ، حیاط و پرتال ها بسیار مناسب می باشد . سنگ پرفیری همچنین به دلیل بافت ناهموار و زبر آن به عنوان دیوار دورچین اطراف استخرها مورد استفاده قرار می گیرد .
کاربرد این نوع سنگ ها در فضاسازی شهری خیابان ها ، باغ ها ، سنگ فرش پیاده رو ها و مکان های دیگری که عابرین پیاده یا دوچرخه سوارها از آن استفاده می کنند می باشد ، و همینطور به صورت باند جداسازی فضای بین دیوارهای بیرونی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد . جلوه بی نظیر سنگ های چند ضلعی در هم نشینی با آب و فضاهای سبز ، محیطی زیبا و دل انگیز برای بیننده ترسیم می کند . سنگ های چند ضلعی از نظر ضخامت و ابعادشان انتخاب می شوند و در چهار سایز استاندارد ، کوچک ، بزرگ و متوسط مورد استفاده قرار می گیرند .
سنگ پرفیری کیوب
نوعی از سنگ فرش های مکعبی می باشند که در اندازه های متنوع با دستگاه های مکانیکی برش می خورند . ضخامتی که در هنگام برش حاصل می شود ، معیار طبقه بندی می باشد .در هر صورت سطح طبیعی سنگ ، در یک محوطه وسیع نه تنها فضائی صاف و یک دست برای قدم زدن ایجاد می کند ، بلکه زیبائی و تنوع رنگ طبیعی این سنگ ها طبیعت را برای انسان تداعی میکند . سنگ های پرفیری کیوب که در حقیقت سنگفرش الگو هستند ، امروزه به عنوان سبک مردم پسندی از پرفیری کاربرد دارند .
پرفیری کیوب در سه اندازه اصلی موجود می باشد که هر کدام با توجه به ویژگی هایشان مورد استفاده قرار می گیرند . کیوب ها برای مناطقی با رفت و آمد سبک توصیه می شود ، مانند : ایوان ، حیاط ، استخرها و گذرگاه ها . کیوب ها در مناطق شهری نیز برای جاده های عبور و مرور وسایل نقلیه و محل گذر عابرین توصیه می شوند .
کیوب ها برای سنگفرش مناطقی با ترافیک سنگین پیشنهاد می شوند .
موارد استفاده :
محوطه مخصوص عابرین پیاده ، محوطه باغ ها ، هتل ها ، خیابان ها ، طاق ها و میدان های تاریخی .
زیباترین میدان ها و مراکز تاریخی آمریکا ، اروپا و ژاپن با سنگ های پرفیری فرش شده اند . لازم به ذکر است ابعاد کوچک این نوع سنگ ها برای پیاده روها مورد استفاده قرار می گیرند در حالی که از سنگ های با ابعاد بزرگ تر برای خیابان های پر ترافیک یا مکان های تاریخی استفاده می کنند .
مزایای استفاده از سنگفرش پرفیری
از جمله مشخصه های مهم و معروف سنگ های پرفیری استحکام ذاتی و مقاومت طولانی مدت آن در شرایط آب و هوایی سخت می باشد :
مقاومت و سختی طولانی مدت در شرایط آب و هوایی ، اجتناب از تغییر رنگ سنگ فرش .
سختی سطح پوشش و لغزنده نبودن سطح سنگ ، استفاده از این سنگ را برای مکان های اجتماعی و محوطه سازی خیابان ها در بسیاری از کشورها با شرایط آب و هوایی سرد ، نظیر آلمان ، ایتالیا ، اتریش ، سوئیس ، هلند و ... ممکن ساخته است .
عدم تمایل به ورقه شدن و شکاف برداشتن به ویژه در شرایط آب و هوایی سرد .
استحکام و ثبات سنگفرش استعمال شده از زمان امپراطوری رم باستان تا به امروز .
مقاومت بسیار بالا در مقابل عوامل شیمیایی .
طبیعت زیبای سنگ و انعطاف پذیری در طراحی .
رنگ در سنگ های پرفیری
نفوذ رنگ های بنفش ، قرمز و سبز به وضوح در سنگ های پرفیری به چشم می خورد . رنگ های دیگر شامل خاکستری ، اخرایی ، و تون زنگ زدگی می باشد . این سنگ ها به دلیل دارا بودن تون های گرم و غنی خاکی معروف هستند و زمانی که در زمین قرار می گیرند جلوه ای بس زیبا به وجود می آورند .
سنگ های پرفیری ایران
از خصوصیات منحصر به فرد سنگ پرفیری ایران ، قابلیت تولید اسلب هایی با ابعاد بزرگ و همگونی آن است که از بدو معرفی آن سنگ توجه طراحان و آرشیتکت های به نام دنیا را به خود جلب کرده است .
برای مثال می توان به کلیسای سکردا فمیلیا ( La Sagrad Familia ) ، در بارسلونای ایتالیا اشاره داشت که آن را مهم ترین بنای در حال ساخت جهان می دانند . کلیسای سکردا فمیلیا که ساخت آن از 300 سال پیش شروع شده ، بنائی است که به صورت سمبلیک در طول تاریخ همیشه در حال ساخت باقی خواهند ماند و در گذر ایام ، بهترین معماران جهان در خدمتش بوده و هنر خود را به آن اهدا کردند که یکی از بزرگترین آنها آنتونی گادی فقید ( Antoni Goudi) ، می باشد که زیبائی پرفیری ایران را به صورت گسترده به این بنای عظیم هدیه کرده است.