در مؤسسات خدماتی، وجوه حاصل از انجام خدمات قابل ارائه به مشتریان که سبب افزایش دارایی و حقوق صاحبان سهام می‌شود، "درآمد" نامیده می‌شود.
منابع اصلی درآمد بانک‌ها 1- درآمد عملیاتی این نوع درآمد از مابه‌التفاوت نرخ سود پرداختی به سپرده‌گذاران و نرخ سود دریافتی از پرداخت تسهیلات به‌دست می‌آید، با توجه به وظیفه مهم بانک‌ها (جمع‌آوری وجوه و توزیع آن در قالب تسهیلات)، درآمد حاصل از مابه‌التفاوت نرخ سود از منابع اصلی درآمدی آنها محسوب می‌شود.
این نوع درآمد از فعالیت اصلی و اساسی بانک که همان واسطه‌گری وجوه است، نشأت می‌گیرد.
2- درآمد حاصل از کارمزد در سطح بین‌المللی همراه با افزایش رقابت، جهت‌گیری مدیران بانک‌ها نیز به سمتی دیگر یعنی کسب حداکثر درآمد از محل ارائه خدمات، معطوف شده است.
از طرف دیگر مقررات "کمیته بال" و تاکید شدید آن بر رعایت نسبت کفایت سرمایه، سبب شده تا بانک‌ها رغبت زیادی به افزایش ناگهانی دارایی‌های ریسک‌پذیر مانند تسهیلات نداشته باشند. لذا اخذ کارمزد از راه‌های گوناگون با لحاظ کردن انواع ریسک، مورد توجه قرار می‌گیرد.
در یک طبقه بندی کلی، افزایش کارمزدهای بانکی از سه بخش امکان پذیر است:
الف) درآمد ناشی از کارمزدهای زمانی: اخذ این‌گونه کارمزدها با توجه به مدت آن تعیین می‌شود، از جمله این موارد می‌توان به کارمزد اعتبارات اسنادی ریالی که به ازای 3 ماهه اول، 2 در هزار به نسبت کل مبلغ اعتبار کارمزد اخذ می‌شود، اشاره کرد.
با توجه به قرار گرفتن اعتبارات اسنادی داخلی و بین‌المللی در این گروه، بخش زیادی از کارمزدهای بانکی از این محل ناشی می‌شود. زمان و مبلغ از متغیرهای اصلی در این روش محسوب می‌شوند. به عبارتی دیگر، هر اندازه مبلغ و زمان ارائه خدمات بانکی بیشتر باشد، کارمزد بیشتری اخذ می‌شود.
ب) کارمزدهای ناشی از نتیجه تبدیلات ارزی: این کارمزد از مابه التفاوت نرخ خرید و فروش ارزهای بیگانه به دست می‌آید. در سطح بین‌المللی، نرخ خرید و فروش انواع ارز با توجه به سیاست هر بانک تعیین و اعلام می‌شود. بدیهی است چنانچه سیاست یک بانک بر جمع‌آوری یک ارز متمرکز شود، ممکن است نرخ اعلامی برای خرید ارز شناخته شده (3) مورد نظر، بالاتر از نرخ رقبا باشد.
از طرف دیگر نرخ فروش ارز شناخته شده (4) نیز به عواملی همچون حاشیه سود مورد نظر و مازاد ذخایر ارزی هر بانک بستگی دارد. بسیاری از بانک‌های پیشرفته دنیا با دایر کردن اداره خزانه‌داری و تشکیل اتاق معاملات پولی ضمن پوشش ریسک‌های موجود از جمله ریسک نوسانات نرخ ارز، نسبت به خرید و فروش انواع ارز در سطح بین‌المللی اقدام و درآمد قابل توجهی کسب می‌کنند.
ج) سایر کارمزدها از جمله این کارمزدها می‌توان به کارمزد انواع خدمات ریالی مانند صدور حوالجات و بروات اشاره کرد. به هر حال ارائه خدمات بانکی مطلوب می‌تواند ضمن کسب کارمزد، عاملی موثر در افزایش منابع بانک نیز باشد.
د)فعالیت‌های درآمد محور اخیرا بانک‌ها به کسب درآمد از طریق فعالیت‌های درآمد محور پرداخته اند وکسب درآمد از طریق راه‌های سود محور را ترک کرده اند.
به عنوان مثال: جدای از سپرده‌ها و تسهیلات بانک‌ها خدمات بیمه‌ای، خدمات بانکی سرمایه گذاری، کارگزاری سهام، صندوق متقابل، مدیریت دارایی‌ها و انواع خدمات مالی را به مشتریان خود پیشنهاد می‌دهند. بانک‌ها این مزیت را دارند که این خدمات را برای حجم وسیع مشتریان خود توسعه دهند. بانک‌ها همچنین توسعه محصولات خود را به منظور افزایش سود آوری خود انجام می‌دهند.
بانک‌ها از بازار مشتقات به عنوان معامله ارز، نقدینگی و کاهش ریسک سود استفاده کرده یا با استفاده از این بازارها با عملیات بورس بازی و تبادلات، سود خود را بهبود می‌بخشند. بازار مشتقات نیاز به سرمایه زیادی نداشته و در یک تاریخ در آینده تسویه شده و ارزش آن به ارزش کالای مشتق شده از آن بستگی دارد.
تعدادی از بانک‌ها همانند بانک‌های سرمایه گذاری به سمت فعالیت‌های تخصصی رفته‌اند، برخی دیگر از بانک‌ها ضمن حفظ فعالیت‌های سنتی جذب منابع و تخصیص منابع، به سمت بازارهای جدید نیز رفته‌اند و با این دیدگاه ساختارهای ایجاد درآمد آنها متنوع و توسعه پیدا نموده است.
انتهای پیام/