دوام:

معیار توانایی سنگ طبیعی در پایداری و حفظ مشخصات اساسی و بارز آن از لحاظ مقاومت و استحکام، مقاومت در برابر تجزیه و نیز از لحاظ ویژگیهای ظاهری دوام مبتنی به مدت زمانی است که در آن سنگ درحین کاربری‎اش مشخصات ذاتی خود را حفظ می‎کند. این زمان بسته به محیط و کاربری موردنظر (مثلاً در فضای داخلی یا خارجی) متفاوت است.

سنگ: تجمع طبیعی و استحکام یافته یک یا چند کانی تشکیل‎دهنده پوسته زمین.

چکیده

در مطالعه حاضر که به روش کتابخانه ای صورت گرفته سعی بر آن داشتیم تا با مطالعه بر روی مقالات و مندرجات موجود و قابل دست رس با مشکلات تولید کنندگان سنگ تزئینی آشنا شویم و برای حل این مشکلات راه کارهایی معقول و شدنی ارائه نماییم تا با بکار بستن این راهکارها بخشی از مشکلات و معضلات موجود بر سر راه تولید کنندگان سنگ های تزئینی برای رسیدن به بازار های صادرات جهانی حل شود و قدمی به سوی بازارهای صادرات جهانی برداشته باشیم. امید آن داریم که مقاله حاضر مورد عنایت و توجه عزیزان قرار گیرد.

  واژه های کلیدی: مشکلات تولید کنندگان سنگ تزئینی ، راهکارها، بازارهای صادرات جهانی.

نمای گرانیت:

گرانيت از جمله سنگهائي است كه داراي خواص مفيد و منحصر به فرد است.

اين خصائص به دليل طي كردن پروسه خاص و پيچيده در زمان تشكيل اين سنگ ایجاد شده و به همین دلیل گرانيت در مصالح سنگي امروزي مورد توجه بسيار قرار گرفته است.

سنگ گرانيت داراي مقاومت و سختي زيادی است و در رویاروئي با عوامل طبيعي (زلزله، آتش سوزي و ...) مقاومت بسیاری دارد

این سنگ تنوع زیادی در رنگ دارد كه مي توان با توجه به فرم و موقعيت نماي ساختماني، رنگ آن را انتخاب کرد.

اين سنگ ها داراي زيبائي چشم نوازي هستند و به كاربردن آنها در نماي ساختمان، باعث ایجاد زیبایی بصری در نما می شود.

اما نكته مهم و قابل توجه درباره گرانیت، اين است كه اين سنگ ها داراي خاصيت راديو اكتيو هستند. طبق تحقيقات اخير، اين سنگ در محيط هاي داراي تشعشع هاي ايكس، گاما، ميدانهاي مغناطيسي قوي و مواد شيميائي قوي به صورت پریودیک (دوره ای) از خود امواج راديو اكتيو ساتع می کند که باعث آلودگي های خاص و بيماري هاي سرطاني مي شود،

 به همين علت، اصولا" بهتر است از سنگ هاي گرانيت در نماي داخلي ساختمان استفاده نشود؛ بلکه این سنگ، در نماي بيروني و برای فرش كردن سطوحي كه رفت و آمد در آن زياد است مناسب است.

تراورتن  سنگ آهکی است که در اثر فعالیت چشمه های آب گرم تشکیل می شود  . بطور کلی در طی فرآیند تشکیل ذخایر تراورتن، آب ها ی گرم از بین طبقات سنگ های کربناتی به ویژه سنگ آهک عبور می کنند و به دلیل اسیدی بودن، کربنات کلسیم موجود در این سنگ ها را حل کرده و به صورت محلول کربناتی و بی کربناتی با خود به سطح زمین منتقل می کنند . در سطح زمین به دلیل افت فشار، کاهش حرارت آزاد شدن دی اکسید کربن و همچنین تبخیر، بلورهای کلسیت تشکیل شده و به صورت لایه های نازکی برروی یکدیگر رسوب می کنند . پایداری شرایط ذکر شده و تداوم تشکیل لایه های کلسیتی، باعث به وجود آمدن لایه های یکنواختی از کربنات کلسیم متخلخل ( تراورتن ) می گردد که ضخامت آنها از چند سانتی متر تا چند متر متغیر است و معمولا با شیبی ملایم بر روی لایه های سنگی قدیمی تر قرار می گیرند .

فیروزه سمبل موفقیت و شادکامی و آینده نیک است و سلامتی، زیبایی و عشق را به ارمغان می‌آورد. فیروزه نیشابور را از بهترین سنگ‌های فیروزه در جهان ارزیابی می کنند به طوری که موسسه GIA (انستیتوی جواهرشناسی امریکا) آن را مورد تایید قرار داده است.

تاریخ فیروزه و کاربرد آن از هفت هزار سال پیش در ایران استخراج شده است. در سال  1966در فرانسه در موزه هنر هفت هزار ساله ایران، مجسمه یک گوسفند ساخته شده از فیروزه به تماشای عموم گذاشته شد.

وزن مخصوص این سنگ 8/2 – 6/2 و ضریب شکست آن 65/1 – 61/1 است. وزن مخصوص فیروزه ایران 85/2 – 75/2 است. این کانی به علت جلاپذیری و رنگ جالب و زیبای آن، از دیرباز مورد توجه جهانیان بوده است. فیروزه به رنگ‌های آبی آسمانی، آبی مایل به سبز. سبز، سبز مایل به زرد و خاکستری مایل به سبز دیده می‌شود که مرغوب‌ترین آن آبی آسمانی است.

زمرد در امتداد تاریخ

در داستان های اساطیری، قدرت فراوانی را به زمرد نسبت داده اند. قدرتی که می تواند صاحب و استفاده کننده اش را بسیار باهوش و دلنشین سازد همچنین از قدیم الایام و در تواریخ بازمانده، سبزی مجلل، درخشنده و بی بدیل زمرد را آرام بخش جان و روح و باعث تحریک و برانگیختن احساس تخیل بر شمرده اند.

یکی  از بزرگان روم باستان به نام رامس پلینگ (romes pling) در داستانی که در قرن نخست میلادی نگاشته در باره زمرد می گوید : "چیزی سبزتر از این سبز وجود ندارد." و در ادامه، زمردهایی که ابتدایی ترین تراش ها را به دست سنگ تراشان آن دوران خورده اند این گونه توصیف می کند: "هیچ کس راهی بهتر از نگاه کردن به زمرد برای استراحت و شفاف سازی چشم و نگاهش نمی تواند داشته باشد و یا پیدا کند. این سنگ ظاهری لطیف و مهربان داشته و دارای رنگ سبزی است که مایه آرامش و باعث زدودن و برطرف کردن خستگی و نخوت است."

اولین و یکی از معدود معادن شناخته شده زمرد در حد فاصل سالهای 330 (پ.م)  تا 1700 (م) در مصر وجود داشت و شاید به همین دلیل بود که کلوپاترا علاقه وافر و شوق زیادی به آراستن خود با زمرد نشان می داد.

امروزه عمده زمردهای بازار جهانی منشا کلمبیایی دارند. سرآغاز این تحولات از آنجا بود که در قرن شانزدهم میلادی، اسپانیایی ها به قصد تاراج، کلمبیا را هدف تاخت و تاز خود قرار دادند. مکتشفین اسپانیایی در این کشور با زمرد برخورد کردند و همین ها بودند که با این نوع فعالیت ها و اقدامات خود، اروپاییان را با زمرد آشنا ساختند و این آشنایی سرآغاز راهی شد که به بهره برداری گسترده از منابع کلمبیا انجامید و در دهه ها و سده های بعدی توسعه یافت. البته پیش از آن هندی ها قریب به 500 سال در جواهرات و علی الخصوص مراسم مذهبی خود از زمرد استفاده می کردند.

به هر ترتیب اسپانیایی ها پس از کشف معادن زمرد در کلمبیا، با وجود آنکه ارزش این سنگ و به طور کلی سنگ های جواهر را از طلا و نقره کمتر می دانستند اما آنها را داد و ستد می کردند و همین اقدامات به تدریج چشم و نظر خانواده های سلطنتی آسیا و اروپا و پس از آن عموم هواداران مصنوعات جواهر را به شکوه و جلال زمرد جلب کرد و بدین قرار بود که زمرد درخشید و محبوبیتش رو به فزونی نهاد.

بشر از ۱۳ هزار سال پیش به انواع سنگ ها در طبیعت به دلیل ویژگی های بارز طبیعی آنها توجه داشـتـه اسـت. امـا در ایـران عـلـیـرغـم اینکه هنر سنگ کاری از قدمت ۷ هزار ساله برخوردار است، صنعت سنگبری از پیشینه چندانی برخوردار نیست. البته آثار به جای مانده از دوره های هخامنشی ها، اشکانیان، سلوکی ها و ساسانیان حکایت از نقش و اهمیت سنگ تراشی نزد مردم ایران قبل از اسلام دارد،

اما این حرفه در دوره نخستین ظهور اسلام در ایران، رونق و رواج دوره های گذشته را از دست داد و به دلیل ممنوعیت پیکرتراشی، سنگ تراشان تمامی سـعـی خـود را صرف حجّاری انواع سنگ قبر نمودند. این در حالی بود که پیکرتراشی در دیگر نقاط دنیا در حال خلق آثار ماندگاری بود که خلق اثر مجسمه داوود نبی توسط میکل آنژ، از آن جمله است. طراحی و تولید فرآورده های سنگی متناسب با رشد شهرها و صنعت معماری در دنیا رشد یافت، اما به رغم سابقه حرفه سنگبری در ایران، شاهد توسعه این صنعت در کشورمان نبوده ایم.

سنگ هاي فرم گرفته از سنگ هاي سياه ، سبز و غيره تشكيل مي شود .

اين سنگ ها بعد از اين كه از كوه جدا شدند به وسيله كارگر سنگ تراش به شكل چند ضلعي ها ي نامنظم در پاي كار رديف مي شوند و روي آن ها را با چكش سنگ تراشي چكش كاري مي نمايند و براي نماسازي در ديوارها يا ديوارهاي محافظ در ويلاها استفاده مي كنند .

تمام اين سنگ ها را مكعب شكل مي كنند و ضخامت رگي آن ها را به يك كلفتي مي رسانند كه بتوان راحت روي كار گذاشت و سرعت عمل بيشتر شود.

سنگ هاي دست تراش

سنگ هاي دست تراش سنگ هايي هستند كه رگه كمتري دارند و اگر رگه اي هم در سنگ وجود دارد نبايد از نوع خاكي باشد چون درسنگ رگه هاي زيادي وجود دارد . اما رگه خاكي باعث شكستن سنگ مي شود .

سنگ ها را پس از اين كه از كوه جدا كرده اند ( سنگ خام ) در كارگاه سنگ تراشي فرم مي دهند و طول وعرض آن را به شكل منظم در مي آورند و روي آن را اول چكش كاري و بعد تيشه كاري مي نمايند ( چكش سنگ تراشي به نام كلنگ سنگ تراشي معروف است دوسرآن مانند كلنگ ولي كوتاه است . در وسط كلنگ دسته اي تعبيه شده كه بتوان آن را در دست گرفته و به كار مشغول شد .

اين مباني كه ضامن ساخت بنا با كيفيت بهتر خواهند بود عبارتند از:

- در هنگام بنايي بايد سنگ را ابتدا مرطوب كرد و سپس از آن استفاده نمود .

سنگ ها به صورت كله و راسته بايد به نحوي روي هم قرار گيرند كه قطعات به خوبيدر يكديگر قفل بست شوند و نبايد بندهاي بين سنگ ها روي يكديگر قرار گيرد.

ملات در بين سنگ ها بايد به نحوي قرار گيرد كه مانع از تماس لبه هاي سنگ فوقاني و تحتاني با يكديگر شود. - قطعات سنگ چيده شده در رج اول بايد بزرگتر از رج هاي فوقاني باشد.

- سنگ بايد در جهت خواب و جهت اوليه و طبيعي آن قرار گيرد.به اين ترتيب راستاي نيروهاي وارده بر روي هر قطعه از سنگ ساختماني،بايد عمود بر رگه يا خواب طبيعي آن باشد.اين مساله در مورد سنگ هاي لايه لايه ازاهميت ويژه اي برخوردار است.

كارخانجات سنگبری با توجه به قله های آورده شده به كارخانجات كه اين قله‌ها داراي شكاف‌هايي بوده كه در موقع برش توسط قله بر در كارخانه باعث ضايعات بيشتر شده و از استحكام معمول محصول نيز مي‌كاهد.

- براساس آمار به‌دست آمده، يك تن سنگ زماني كه از معدن خارج مي‌گردد 50% آن ناسالم و غيرقابل استفاده است كه ضمن ايجاد ضايعات در نتيجه مصرف‌كننده بايد براي هر يك تن سنگ دو برابر بهاي آن را بپردازد.

- معمولاً پلاك‌هايي كه در كارخانجات سنگ، استفاده مي‌گردند يا توليد مي‌شوند به‌علت عدم دقت در حمل غالباً باعث ايجاد شكستگي در لبه‌ها، ترك‌ها و يا خراش در سطح ساب خورده مي‌شود و باعث ايجاد ضايعات مي‌شود.