-مقدمه سنگهاي تزئيني يكي از مهمترين ذخائر معدني كشورند كه در صورت توجه و استفاده مناسب از اين ذخائر مي­توانند علاوه بر رفع نياز داخلي، بخش مهمي از صادرات غير نفتي اين كشور محسوب گردند و درآمد چشمگيري را براي اين كشور به ارمغان آورند.

دسته­اي از سنگهاي تزئيني، سنگهاي گرانيتي مي­باشند، سنگ گرانيت به معناي تجاري سنگي مقاوم و سخت است كه مي­تواند جزء سنگهاي آذرين دروني، بيروني و يا متامرفيك باشد. ] 1  [اين سنگها بسيار بادوام و زيبا هستند، در مقابل فرسودگي يا پوسيدگي، هواي آلوده شهرها و بارانهاي اسيدي مقاومند و نگهداري آنها دشوار نيست. به طور كلي گرانيت رقيب بزرگ ساير مصالح ساختماني است. در حال حاضر استخراج سنگهاي تزئيني سخت (گرانيتها) به علت سايندگي و مقاومت بالاي اين سنگها با مشكلاتي همراه است و باعث شده است كه هزينه استخراجي اين دسته از سنگهاي تزئيني بيشتر از ساير سنگهاي تزئيني شود، استفاده نكردن از روش استخراجي مناسب، استخراج غير اصولي و كار غير علمي در معادن سنگهاي تزئيني، از عوامل ديگري هستند كه افزايش هزينه استخراجي را باعث مي­شوند. از اينرو در اين مقاله سعي شده است تا با نگرشي علمي بر روشهاي استخراجي سنگهاي تزئيني و بررسي آنها و با توجه به مشخصات فيزيكي و مكانيكي سنگهاي تزئيني گرانيتي و پارامترهاي اقتصادي، روشهاي استخراجي مناسب براي اينگونه سنگها شناسائي شوند.

مشخصات كلي انتخاب سنگ براي مصارف ساختماني

سنگ در طبيعت به فراواني يافت مي شود.برخي از انواع آن دوام بسيار زياد دارند.سنگ طبيعي در رنگ ها و مشخصات گوناگون وجود دارد و به همين دليل در نقاط مختلف ساختمان به كار مي رود.سنگ هاي مورد مصرف در كارهاي بنايي بايد داراي مشخصات زير باشد:

بافت سنگ : سنگ بايد ساختماني سالم داشته باشد يعني:

-شيار،ترك و رگه هاي سست نداشه باشد(كرمونباشد)

-بدون هر گونه خلل و فرج باشد.

-پوسيدگي نداشته باشد.

-يك دست(يك نواخت و همگن) باشد.

تميز كردن : سنگ هاي گرانيت ، مرمر و شيت استفاده شده در نماي ساختمان به تناوب نياز به شست شو با مواد تميز كننده رقيق دارند.براي جلوگيري از كدر شدن هميشگي سطح مرمر حداقل هر دو سال دو بار بايد سطح نما را شست و شو داد.سطح سنگ آهك به كمك باران به خودي خود پاك نمي شود،بنابراين براي پاك كردن رسوب ها و پوسته هاي گچي لازم است از برس هاي سيمي استفاده شود.

شست و شوي سنگ هاي آهكي ممكناست موجب بروز شوره و لك پس از خشك شدن و يا ايجاد پوسيدگي در گيره هاي آهني شود؛لذا كنترل ميزان آب مصرفي بسيار مهم است.ماسه سنگ ها معمولا به كمك وسايل مكانيكي و مواد شيميايي تميز مي شوند.مواد زبر(مانندماسه) براي تميز ردن سطح سنگ هاي سخت مناسب ولي در مورد سنگ هاي نرم صدمات غير قابل جبراني را ايجاد مي نمايد.

سنگتراشی دوره ساسانی را از کنده کاری و نقوش برجسته بر روی چهار سنگ می توان شناخت که بیشتر آن ها در دامنه کوه های فارس بوجود آمده است.

نمونه های متعددی از سنگتراشی که در موزه های مختلف جهان باقی مانده نشانه هائی بارز از کنده کاری های با ارزش دوران اسلامی را به دست می دهد.

از جمله می توان از سنگ قبری که در سال ۵۳۲ هجری تهیه شده و هم اکنون در موزه هنرهای زیبا بوستن موجود است و با طرح های خانه و نوشته های گوناگون تزئین شده و نیز نمونه های از سنگ مرمر که در حال حاضر در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می شود، اشاره کرد.

سنگ خارا یا گرانیت گونه‌ای سنگ آذرین درونی است بخاطر همین علت بافت آن دارای دانه‌های متوسط تا درشت بوده و بجز پاره‌ای کانی‌ها، دارای دُرّ کوهی (کوارتز) و فلدسپات می‌باشد. رنگ آن از صورتی تا خاکستری پررنگ و حتی سیاه بسته به کانی و شیمی سنگ متغیر می‌باشد. نکته جالب اینکه این سنگ از سنگین ترین سنگ‌ها با چگالی ۲٫۷۵ گرم بر سانتیمتر مکعب می‌باشد.

گرانیت یکی از محکم‌ترین و سخت‌ترین سنگ‌ها می‌باشد بهمین خاطر بعنوان مصالح ساختمانی بصورت گسترده‌ای استفاده می‌شود. مقاومت این سنگ در مقابل خوردگی باعث استفاده گسترده از آن در آزمایشگاه‌ها شده‌است. مقاومت و سختی بالای این سنگ این امکان را فراهم می‌کند که ورقه‌هایی به ضخامت تنها چند میلیمتر از این سنگ ساخت.

لازم به ذکر است که واژه گرانیت دارای ریشه لاتین می‌باشد.

مجموعه هاي افيوليتي يا كمپلكسهاي فوق بازي آلپي نخستين بار توسط برونيار درسال هاي 1827 - 1813 ميلادي مورد بررسي قرار گرفتند، اما در واقع نخستين توصيف جامع از افيوليت ها توسط استينمن در سال 1927 صورت گرفت. همان طور كه مي دانيد، افيوليت نام يك سنگ نيست، بلكه مجموعه اي از سنگ هاي آذرين فوق بازي-بازي دروني و بيروني (گابرو- بازالت) و رسوبات دريايي را شامل مي شود. استينمن بابررسي افيوليت ها در مناطق مختلف دنيا از جمله ايتاليا چنين نتيجه گرفت كه درافيوليت ها همواره سه گروه سنگ شناسي شامل سنگهاي فوق بازي سرپانتيني شده،اسپيليت ها (بازالت هايي زيردريايي كه متحمل متاسوماتيزم سديم شده اند) و چرت ديده مي شوند. كشف اين موضوع سبب گرديد كه قاعده مذكور تحت عنوان هم نشيني سه گانه يا تثليث استينمن  شهرت يابد.

چهره‌ى زمين همواره در حال دگرگونى است و عامل‌هايى مانند نيروى گرانش، آب‌هاى جارى، موج‌هاى دريا، باد، يخچال‌ها و حتى انسان، همراه با کنش‌هاى شيميايى موادى مانند آب، اکسيژن، دى‌اکسيد کربن، اسيدها و مواد ديگر، باعث از هم‌پاشى ساختمان سنگ‌ها و خرد شدن آن‌ها مى ‌شوند. خرده‌سنگ‌ها همراه با مواد محلول به جاهاى پستى مانند درياها، درياچه‌ها، کنار رودخانه‌ها، غارها و جاهاى ديگر مى‌روند و در آن‌جا ته‌نشين مى‌شوند. مواد ته‌نشين شده، که رسوب ناميده مى‌شوند، در اثرعامل‌هاى گوناگونى، مانند فشار و گرما، به هم پيوسته مى شوند و سنگ‌هاى سخت و يکپارچه‌اى را مى‌سازند که به آن‌ها سنگ‌هاى رسوبى مى‌گويند.

- رنگ‌ سنگ‌ها چگونه بیماری‌ها را التیام می‌بخشند؟

تاثیررنگ‌ها برروی زندگی بشر، از بدو پیدایش انسان، یعنی زمانی که زندگی تحت تاثیر تاریکی و روشنایی قرارداشت، از اهمیت قابل توجهی برخوردار بود. در اوایل قرن بیستم،‌ تحقیقاتی در مورد رنگ‌درمانی توسط ردولف استینر در اروپا انجام گرفت که طی آن، او مشخص کرد کیفیت ارتعاشی رنگ‌های خاص، تحت تاثیر اشکال معین می‌تواند تاثیرات مخرب یا سازنده برروی جانداران داشته باشد.

 در سال ۱۹۴۰میلادی. یک دانشمند روسی به‌نام کروکف ادعا کرد رنگ قرمز،‌ بخش سمپاتیک سیستم عصبی خودکار و رنگ آبی، بخش پاراسمپاتیک این سیستم را تحریک می‌کند. یافته‌های این دانشمند در سال ۱۹۵۸ توسط دانشمندان دیگری به‌نام جرارد مورد تایید قرارگرفت. مطابق نتایج به‌دست آمده از این تحقیقات، رنگ قرمز سبب تحریک‌پذیری و درنتیجه اضطراب می‌شود، درحالی که رنگ آبی موجب تسکین و احساس آرامش می‌گردد. براساس خواص درمانی رنگ آبی، در زمینه استفاده ثانوی از این رنگ در درمان بیماریهای مختلف پیشنهادهایی ارائه شد.

نظر به اینکه ساختمان همواره در برابر عوامل جوی و اقلیمی قرار دارد و می بایست در شرایط مختلف ثبات و پایداری خود را حفظ کند،به منظور پیشگیری از نفوذ رطوبت و نم کشیدگی دیوار در پای بنا سنگ مثنی قرار می دهند.از آنجاییکه دیوارها، آجر و خاک و ملات خاصیت مکندگی زیاد آب را ندارند، سنگ مثنی این نقص را جبران می کند و مانع از رسیدن رطوبت ناشی از نزولات جوی اعم از برف و باران در کنار ساختمان و پیاده روها به عمق وارتفاع دیوار می شود.

ساختار سنگ

چگونگی قرار گرفتن ذرات ساینده نسبت به یکدیگر را ساختار سنگ می نامند.اگر دانه ها خیلی نزدیک به هم باشند (فشرده)واگر دور از یکدیگر باشند (باز)می نامند

چگونگی عملکرد سنگ متاثر از عوامل زیر است:

1. درجه سنگ

2. استحکام

3. اندازه دانه

4. سختی وتردی

5. شکل لبه های برنده دانه ها

6. عوامل فرایند(سرعت،بار،روانکارها خنک کننده ها)